حسن هانی زاده/ تحلیلگر مسائل بین الملل

این روزها صلح در افغانستان به دغدغه‌ای مهم برای بسیاری از کشورها تبدیل شده است. طالبان به عنوان مخالفان مسلح دولت کابل که عامل تهاجم آمریکا به افغانستان بود، این روزها همزمان با تحرکات میدانی در مذاکرات صلح حاضر می‌شود. اکنون زمزمه بازگشت طالبان به صحنه سیاست و قدرت، خروج نیروهای خارجی و انتخابات آتی ریاست جمهوری، مردم افغانستان را دچار نگرانی کرده است. 
در همین حال پنجمین دور نشست نمایندگان ایالات متحده و رهبران طالبان در دوحه پایتخت قطر با هدف پایان دادن به جنگ 17 ساله افغانستان در جریان است. ادامه این نشست‌ها بیانگر تغییر رویکرد طالبان و ورود این گروه به فاز سیاسی است. هر چند طالبان حساسیت ویژه خود در مورد خروج نظامیان خارجی از خاک افغانستان را حفظ و بر آن تأکید دارد، با این وجود این گروه با درک شرایط و با توجه به اینکه در سال‌ها مبارزه نتوانسته خود را به نیروهای خارجی تحمیل کند، اکنون با سهم خواهی از قدرت به دنبال آن است با استفاده از شرایط و موقعیت بتواند خود را به بدنه حکومت افغانستان وصل کند. این در حالی است که آمریکا برای چندمین بار از تصمیم خود برای خروج نظامیانش از افغانستان خبر داده است. در آخرین مورد خبرگزاری‌ها اعلام کرده‌اند که مقامات آمریکایی طرحی را در دست بررسی دارند که بر اساس آن نظامیان این کشور در مدت پنج سال از افغانستان خارج خواهند شد. آمریکا تحت رهبری ترامپ نشان داده که از سیاست یکدست و منطقی برخوردار نبوده و هر لحظه امکان تغییر رویکردهای آن وجود دارد. ترامپ پیش از این اعلام کرده بود که نظامیان آمریکایی را به سرعت از خاک سوریه خارج خواهد کرد، ولی پس از مدتی با تغییر موضع اعلام کرد که 400 نظامی این کشور در سوریه خواهند ماند. واقعیت آن است که آمریکا هیچ گاه از افغانستان خارج نخواهد شد. تصمیم ترامپ در مورد خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را نیز باید در راستای شوی تبلیغاتی و نمایشی وی در راستای اهداف انتخاباتی دانست. واشنگتن هزینه بسیاری در جنگ افغانستان متحمل شده و از سوی دیگر برای اینکه بتواند روسیه، چین و حتی ایران را کنترل کند (همان گونه که در سوریه برای کنترل دولت دمشق، حزب‌الله و تأمین امنیت پایدار برای رژیم صهیونیستی اتفاق افتاد) در این کشور باقی خواهد ماند. 
نکته دیگر ابهامات موجود در مورد توافق احتمالی میان آمریکا و طالبان است. آمریکا نشان داده که کشوری قابل اعتماد نبوده و به مذاکرات و معاهدات خود پایبند نیست و همین مسئله دستیابی به توافق را مشکل خواهد کرد. مسئله بعدی حضور نداشتن نمایندگان دولت کابل و همچنین کشورهای مهم پیرامونی افغانستان در مذاکرات است. این موضوع ضمن تقلیل دادن سطح مذاکرات احتمال توافق را کاهش داده است.